پوست پرتقالی و منافذ باز از مشکلات معمول و بسیار شایع در پوست های چرب است و امکان بروز آن در سایر انواع پوست نیز وجود دارد. منافذ باز موجب زشتی ظاهر، تجمع آلودگی ها، باکتری ها و چربی در پوست میشود که در ادامه باعث به وجود آمدن کاندیشن های مختلف پوستی میشود. در این مقاله به دلایل ایجاد منافذ باز و راه های کاهش و درمان آن میپردازیم.
منفذ چیست؟
پوست بزرگترین ارگان بدن انسان است. و شامل میلیونها منفذ است که همگی باز هستند و به تنفس پوستی کمک میکنند. هر منفذ شامل یک فولیکول مو و حداقل یک غدهی سباسه (غدهی چربی یا سبوم) است که چربی پوست را تنظیم میکنند.
بیشترین تراکم غدد سباسه در قسمت های صورت، سرشانه ها، کتف، سینه و کشالهی ران است. در صورت نیز تی زون (T zone) و به ویژه بینی بیشترین تراکم غدد چربی را دارند. هورمونها اصلی ترین نقش در تحریک این غدد برای ترشح سبوم را دارند و از آنجا که غدد صورت فعال تر از سایر غدد هستند، منافذ صورت باز تر از سایر منافذ هستند.
هر نوع پوستی اعم از پوست معمولی، خشک یا چرب میتواند دچار منافذ باز شود اما این کاندیشن به طور معمول در پوست های چرب رخ میدهد زیرا فعالیت غدد سبوم در پوست های چرب به مراتب بیشتر از سایر انواع پوست است. این منافذ ممکن است از زیبایی پوست شما بکاهند به ویژه اگر با چربی، باکتری، آلودگی ها و سلول های مردهی پوست پر شده باشند.
منافذ باز، اگرچه به لحاظ پزشکی مشکل خاص و نیازمند مراقبت محسوب نمیشوند، اما به لحاظ زیبایی و در حوزهی کازمتیک، جزو مشکلات رایجی هستند
که اکثر افراد از وجود آن رنجورند و سعی در درمان آن دارند. در سنین بلوغ جنسی و نیز در پوست های مستعد آکنه، مسدود شدن منافذ باز موجب بروز جوش های سرسیاه و سر سفید میشود. همچنین پیری پوست به علت کاهش تولید کلاژن، موجب ایجاد منافذ باز و پوست پرتقالی میشود. در نظر داشته باشید، کاهش کلاژن و پیری پوست نیازمند مراقبت های جدی تری است.
چرا دچار منافذ باز میشویم؟
منافذ پوست به دلایل مختلفی میتوانند بزرگ شوند. عمده دلایل آن شامل:
- ترشح بیش از حد سبوم
- کاهش الاستین در اطراف منافذ
- کاهش کلاژن و پیری پوست
- ژنتیک و وراثت
- فولیکول های درشت مو
آیا منافذ باز قابل درمان هستند؟
نکتهی مهم این است که منافذ به صورت طبیعی باز هستند و نمیتوان عملا آن ها را بست. اما گاه که این منافذ بیش از حد باز میشوند، میتواند با داروها و مراقبت های پوستی این منافذ را کنترل کرده و کوچک کرد. برای کاهش علائم این کاندیشن ابتدا باید علت آن را ریشهیابی کرده و آن را برطرف نمود. برای مثال اگر افزایش سایز منافذ به دلیل کاهش کلاژن باشد باید تحریک ساخت کلاژن را در دستور کار قرار داد و اگر دلیل دیگری وجود داشت آن را بررسی و درمان متناسب را اعمال کرد.
از کجا بفهمیم علت منافذ باز و پوست پرتقالی ما چیست؟
تشخیص نوع کاندیشن و درمان به عهدهی متخصص خواهد بود اما با دانستن علائم مختص هر مورد میتوانید درمان های خانگی و عمومی را آغاز کنید و در صورت عدم رفع مشکل به متخصص مراجعه کنید.
منافذ باز به دلیل پوست چرب:
پوست چرب ترشح سبوم بسیار بیشتری نسبت به سایر انواع پوست دارد. اگر پوست چربی دارید، با احتمال بالاتری دچار آکنه و منافذ باز و پوست پرتقالی می شوید. دلیل این امر فعالیت بالای غدد سباسه است. از سایر علائم پوست چرب میتوان به براقی پوست اشاره کرد.
درمان منافذ باز به دلیل پوست چرب:
برای درمان منافذ به دلیل پوست چرب باید ریشهی مشکل را برطرف کرد. کنترل چربی سطح پوست و شستشوی پوست با محصولات متناسب با پوست چرب (محصولات با پایهی سالیسیلیک اسید) باعث کنترل آلودگی ها و عدم انسداد منافذ و در نتیجه کنترل آکنه خواهد شد و نیز کنترل چربی سطح پوست به باطراوت تر به نظر رسیدن پوست شما بیشتر کمک میکند. برای کنترل ترشح چربی میتوانید علاوه بر اصلاح رژیم غذایی، با داروهای کنترل چربی که توسط متخصص تجویز میشوند به این مهم دست پیدا کنید. به علاوه محصولاتی مانند ویتامین A و زیرمجموعه هایش مثل رتینول که از طریق کوکتل ها و سرم ها قابل دسترسی هستند، میتوانند به کنترل سایز منافذ پوست کمک کنند.
منافذ باز به علت کاهش الاستین و کلاژن:
همانطور که میدانید کلاژن اسکلت و ساختار اصلی پوست را تشکیل میدهد و الاستین نیز به پوست خاصیت ارتجاعی میبخشد. به طور عادی کلاژن در بدن پس از ۲۵ سالگی کاهش میابد و باید از درمان ها و محصولات پوستی برای جبران این کاستی کمک گرفت. کاهش میزان کلاژن در پوست موجب پیری پوست و به وجود آمدن چروک های استاتیک و داینامیک خواهد شد. از آنجا که الاستین در اسکلت کلاژنی درم حضور دارد، کاهش کلاژن منجر به کاهش الاستین نیز خواهد شد. با کاهش الاستین خاصیت ارتجاعی و شادابی پوست از دست میرود و این موضوع منجر به افزایش سایز منافذ خواهد شد. ریسک فاکتورهای کاهش کلاژن شامل:
- سن بالای ۲۵
- استعمال دخانیات
- قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب
- دهیدراتگی
میشود. در صورتی که علت اصلی منافذ باز و پوست پرتقالی شما، کاهش سطوح الاستین و کلاژن باشد، علائم زیر را نیز تجربه خواهید کرد:
- پیری پوست
- چروک
- آسیب پذیری
- افتادگی
درمان منافذ باز به علت کاهش الاستین و کلاژن:
برای درمان منافذ ایجاد شده به علت کاهش سطح الاستین و کلاژن باید از دستگاه ها و محصولات مصرفی کلاژن ساز استفاده کنید. برای مثال در دستگاه ها،RF میتواند به خوبی ساخت کلاژن در پوست شما را تحریک کند. مواد مصرفی مانند سرم ها و کوکتل هایی با پایهی رتینول، طلا و کلاژن مفید خواهند بود. همچنین میتوانید از محصولاتی که با هدف جوانسازی و افزایش خاصیت ارتجاعی پوست ساخته شدهاند کمک بگیرید. در این موارد عصارهی درخت چای، ویتامین سی و درمان هایی مانند کربوکسی تراپی ازجمله مشهورترین جوانساز ها هستند.
منافذ باز به علت ژنتیک و وراثت:
ممکن است منافذ بزرگ پوست شما به علل ژنتیکی و وراثت باز تر از حالت معمول باشند. در این مورد با احتمال بسیار بالایی دارای پوست چرب هستید. ناگفته نماند که نژاد شما نیز در این مسئله موثر است. طبق تحقیقات NIH آمریکا، نژادهایی که پوست تیره تری دارند دارای منافذ بیشتری هستند و در مقابل نژاد های آسیای شرقی دارای کمترین تعداد منافذ هستند. این تحقیقات همچنین نشان داد با بالاتر رفتن سن،بزرگ شدن منافذ محتملتر است. این منافذ به سختی قابل درمان و مینیمایز شدن هستند زیرا ساختار منافذ از بدو تولد به این گونه بودهاند اما همچنان میتوان آن ها را کمی کوچکتر کرد.
درمان منافذ باز به علت ژنتیک و منافذ:
همانطور که گفته شد نمیتوان تغییر عمدهای در این نوع منافذ ایجاد کرد اما همچنان درمان هایی نظیر کربوکسی تراپی، کولینگ و داشتن روتین پوستی متناسب با پوست به کاهش سایز منافذ شما کمک کنید. به هیچ عنوان برای بستن منافذی که به صورت ارثی بزرگ هستند از روش هایی نظیر لیزر استفاده نکنید. بستن منافذ میتواند عواقبی نظیر کیست، عفونت و التهاب داشته باشد.
منافذ باز به علت فولیکولهای درشت مو:
این مورد تقریبا شبیه به یک مورد ژنتیکی است با این تفاوت که منافذ به دلیل ضخامت فولیکول ها باز هستند. اگر منافذ شما به این دلیل باز باشند احتمالا موهای ضخیم و به رنگ مشکی دارید.
درمان منافذ باز به علت فولیکول های درشت مو:
علاوه بر سایر روش ها، در این مورد به خصوص، از بین برد فولیکول های مو می تواند به کاهش سایز منافذ کمک کند. امروزه معمول ترین روش برای از بین بردن فولیکول های مو، لیزر مو های زائد است.
آیا ممکن است پوست پرتقالی من چند علت داشته باشد؟
بله. ممکن است علت پوست پرتقالی شما تمام موارد فوقالذکر باشد. به همین دلیل برای تشخیص دقیق تر و نتیجهگیری بهتر، باید به متخصص پوست مراجعه کنید.
برای پیشگیری از منافذ باز و پوست پرتقالی چه کارهایی باید بکنم؟
- مراقب سطح الاستین و کلاژن پوست خود باشید:
برا جلوگیری از آسیب اشعهی UV دائما از ضد آفتاب مناسب پوست خود استفاده کنید. همچنین اگر سن شما بالای ۲۵ باشد، به علت کاهش طبیعی فعالیت فیبروبلاست ها، باید درمان های مبتنی بر تحریک ساخت کلاژن را در دستور کار قرار دهید.
- مراقبت های پوست چرب را فراموش نکنید:
پوست چرب را روزی دوبار با محصولات مناسب بشویید تا از تجمع آلودگی و بسته شدن منافذ جلوگیری کنید.
- کربوکسی تراپی:
کربوکسی تراپی غیر تهاجمی با ژل کربوکسی برای کاهش سایز منافذ بسیار کارآمد و مفید است
سخن آخر
منافذ پوست قابل بسته شدن نیستند ولی قابل کنترل و مینیمایز شدن هستند. آکنه ها، پوست چرب، آلودگی، استعمال دخانیات و … همگی میتوانند بر سایز منافذ شما تاثیر بگذارند. اگر از ظاهر منافذ باز خود ناراضی هستید برای درمان آن ها به متخصص مراجعه کنید و درمان متناسب را از پزشک دریافت کنید.